Bé ngủ thở khò khè: Nguyên nhân và cách giúp trẻ cải thiện giấc ngủ hiệu quả nhất

Nội dung:  1. Dấu hiệu bé ngủ thở khò khè bất thường  2. Nguyên nhân bé thở khò khè khi ngủ  3. Xử lý khi bé ngủ thở khò khè  4. Phòng ngừa bé thở khò khè khi ngủ

Theo Hiệp hội Y học gia đình Hoa Kỳ (American Academy of Family Physicians - AAFP), khoảng 25 - 30%  trẻ sơ sinh sẽ ít nhất một lần bị thở khò khè và gần một nửa số trẻ có tiền sử thở khò khè khi được 6 tuổi.

Thở khò khè là hiện tượng tiếng thở của trẻ có âm sắc khác lạ, thay vì nhịp thở đều - êm như thông thường, thì tiếng thở của trẻ lại có âm trầm, thở kéo dài, gắng sức và nghe rõ nhất khi trẻ thở ra. Bạn có thể nghe tiếng thở của trẻ bằng cách áp sát tai gần miệng trẻ, nếu trẻ bị khò khè cha mẹ sẽ nghe thấy tiếng thở gần giống như tiếng ngáy hoặc tiếng huýt sáo.

Bé ngủ thở khò khè đôi khi đơn giản chỉ là do trẻ đang thở bằng mũi (vì trẻ sơ sinh chủ yếu thở bằng mũi bởi kích thước lỗ mũi nhỏ) hoặc có thể chỉ là kết quả của một ngày vui chơi quá sức. Nhưng trong nhiều trường hợp, việc thở khò khè khi ngủ chính là dấu hiệu cho thấy những bất thường về sức khỏe đường hô hấp nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. 

Để phân biệt, bạn có thể dựa vào những dấu hiệu bé ngủ thở khò khè bất thường dưới đây: 

• Thở khò khè kéo dài, hơi thở của trẻ nặng hơn bình thường
• Tiếng thở khò khè kèm theo tình trạng bé hay thức giấc, quấy khóc giữa đêm
• Khó thở hoặc hô hấp không đều khi bé ngủ
• Bé thở khò khè kèm tiếng rên hoặc kêu to
• Suy giảm hoạt động và không chịu bú sữa hoặc ăn đồ ăn nhẹ
• Da xanh tái hoặc biểu hiện các triệu chứng khó thở khác

Khi thấy bé có những dấu hiệu trên, bạn nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế được chẩn đoán và khám chữa sớm nhất, tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra. 

>>> Xem thêm các bài viết chia sẻ kiến thức chăm sóc sức khỏe trẻ em

Như vừa chia sẻ, những tiếng thở khò khè khi bé ngủ say có thể cho thấy bé đang gặp vấn đề về đường hô hấp hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Theo các chuyên gia, một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là:

Viêm họng, viêm amidan

Thở khò khè, khó thở là một trong những dấu hiệu điển hình của bệnh viêm họng hoặc viêm amidan, nên không thể loại trừ nguyên nhân trẻ đang mắc các bệnh liên quan đến hô hấp này. Theo đó, viêm họng hoặc viêm amidan là bệnh viêm nhiễm do virus hoặc vi khuẩn xâm nhập, tấn công và làm sưng, đau, viêm ống dẫn khí, vì thế ảnh hưởng đến lưu thông khí khiến bé hô hấp khó khăn hơn, phải gắng sức để hô hấp. 

Bên cạnh đó, viêm họng hoặc viêm amidan cũng kích thích cơ thể sản sinh nhiều dịch đờm, chất nhầy để bảo vệ đường thở khỏi dị vật, vi khuẩn, virus… việc này vô tình bít tắc hoặc thu hẹp đường thở, ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của trẻ, khiến trẻ thở khò khè. 

Một số nghiên cứu của Schwartz và Collins cùng các cộng sự được thực hiện năm 2014 cũng đã chỉ ra rằng, viêm họng có thể gây ra tiếng thở khò khè và tiếng rít khi thở ở trẻ.  

Viêm mũi, tắc nghẽn đường hô hấp

Viêm mũi (rhinitis) và tắc nghẽn đường hô hấp có thể làm tắc nghẽn lỗ mũi, gây ra khó thở và tiếng thở khò khè khi bé thức giấc. Meltzer và Schatz đã thực hiện một nghiên cứu vào năm 2002 và chỉ ra rằng viêm mũi có thể làm tăng khó khăn trong việc thở, đặc biệt vào ban đêm.

Viêm phổi

Thở khó, thở dốc, thở khò khè kèm theo sốt, da xanh tím, ho kéo dài… là những biểu hiện đặc trưng của bệnh viêm phổi. Vậy nên, nếu thấy trẻ thở khò khè kèm theo ho, sốt, bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và điều trị sớm nhất, tránh những biến chứng bệnh viêm phổi có thể xảy ra. 

Dị ứng, hen suyễn

Bé ngủ thở khò khè như ngáy, thở khò khè từng đợt theo mùa hoặc liên quan đến tiếp xúc với môi trường lạ (khói bụi, ô nhiễm…) thì rất có thể do trẻ bị dị ứng,  hen suyễn. 

Trẻ có các dị tật bẩm sinh hoặc khối u bất thường

Một số dị tật bẩm sinh, ví dụ như khí quản cụt (tracheomalacia) sẽ gây ra sự co cứng hoặc tắc nghẽn đường hô hấp và gây ra tiếng thở khò khè khi bé ngủ. Theo nhiều nghiên cứu, các trường hợp trẻ bị khí quản cụt sẽ đều có triệu chứng là thở khò khè. 

Bên cạnh đó, một số dị vật, khối u bất thường trong đường hô hấp của trẻ cũng có thể dẫn đến tình trạng bé thở khò khè khi ngủ, ngủ ngáy, thở dốc…

Nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, Hiệp hội Y học gia đình Hoa Kỳ cũng chỉ ra một số nguyên nhân của tình trạng bé thở khò khè khi ngủ nhưng hiếm gặp là: 

• Viêm tiểu phế quản tắc nghẽn
• Bất thường mạch máu bẩm sinh
• Suy tim sung huyết
• Bệnh xơ nang
• Bệnh suy giảm miễn dịch
• Khối trung thất
• Rối loạn vận động đường mật nguyên phát
• Rối loạn chức năng dây thanh âm

Tuy nhiên, điều quan trọng là cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác và đưa ra phương pháp chăm sóc phù hợp để giúp bé cải thiện giấc tình trạng thở khò khè khi ngủ. 

Dựa vào nguyên nhân thở khò khè của trẻ, trong trường hợp tình trạng khò khè nhẹ, cha mẹ có thể tham khảo một số gợi ý về cách xử lý tại nhà như sau:

Vệ sinh mũi của trẻ

Nếu bé thở khò khè khi ngủ, hãy đảm bảo mũi của trẻ luôn sạch sẽ trước khi đi ngủ bằng cách vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, dụng cụ hút mũi chuyên dụng, khăn mềm… để 

Điều chỉnh tư thế ngủ

Tư thế nằm sấp sẽ khiến đường thở của trẻ bị chèn ép, dẫn đến tình trạng thở khò khè. Vậy nên hãy điều chỉnh lại tư thế ngủ như để bé nằm nghiêng, nằm ngửa để chấm dứt tình trạng này.  

Đảm bảo độ ẩm trong không khí phù hợp

Không khí trong phòng quá khô sẽ khiến đường thở của trẻ khô hơn cũng như dễ bị vi khuẩn, virus tấn công để gây bệnh. Do đó, bạn nên dùng máy phun ẩm hoặc để một bát nước trong phòng ngủ để giữ cho độ ẩm trong không khí phù hợp.

Nếu các việc trên không cải thiện tình trạng thở khò khè của bé khi ngủ hoặc bé có triệu chứng thở khò khè kéo dài kèm theo các triệu chứng khác như sốt, nôn mửa hoặc khó thở, bạn cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra bệnh. 

Đặc biệt, bạn cần đưa trẻ đến bác sĩ sớm nhất nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi, trẻ khò khè kéo dài trên 4 tuần và kèm theo các biểu hiện sút cân, kém vận động… Nên nhớ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc kháng sinh, thuốc điều trị, thực hiện những mẹo dân gian trị bé ngủ thở khò khè khi chưa có sự hướng dẫn của chuyên gia. Bởi việc này có thể khiến tình trạng của bé nặng hơn, dẫn đến những biến chứng khó lường. 

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh, vậy nên ai trong chúng ta cũng cần thực hiện các biện pháp để giúp trẻ chủ động tránh khỏi tình trạng bé thở khò khè khi ngủ.

Theo Tiến sĩ Mayank Shukla - Tiến sĩ được Chứng nhận về Y học Giấc ngủ, Y học Chăm sóc Tích cực cho Trẻ em, Nhi khoa và Khoa Phổi Nhi chia sẻ, để giảm bớt tình trạng thở khò khè của trẻ (dù trẻ đang ngủ hay thức), cha mẹ nên:

• Làm ẩm không khí để giúp giảm thở khò khè nhẹ: Sử dụng máy tạo độ ẩm, cho trẻ tắm vòi sen ấm, khí dung hoặc xông hơi tại nhà bằng cách ngồi trong phòng tắm đóng cửa khi tắm nước nóng khoảng 5 - 10 phút. 
• Uống nước ấm: Uống nước ấm để làm dịu đường hô hấp cho trẻ
• Giữ không khí trong lành: Hãy cố gắng để trẻ tránh xa các tác nhân xấu khiến tình trạng thở khò khè trở nên tồi tệ hơn như khói thuốc lá, môi trường ô nhiễm, khói bụi, lông động vật, nấm mốc hoặc mùi nồng nặc (bao gồm gia vị nấu ăn hoặc sản phẩm tẩy rửa)
• Giữ trọng lượng cơ thể khỏe mạnh: Đã có nhiều tài liệu chỉ ra mối liên hệ giữa chứng khò khè ở trẻ em và bệnh béo phì, theo đó, nguy cơ trẻ thở khò khè, hen suyễn… tăng 20% ​​ở trẻ thừa cân.
• Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên chủ động tăng đề kháng, miễn dịch cho trẻ, bởi nguyên nhân sâu xa của tình trạng viêm phổi, viêm amidan hay dị ứng đều xuất phát từ tình trạng suy giảm miễn dịch khiến vi khuẩn, virus dễ dàng tấn công, xâm nhập và gây bệnh hơn. Cha mẹ có thể tăng miễn dịch cho trẻ bằng cách: 
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh: Bạn nên xây dựng thực đơn hàng ngày để đảm bảo cơ thể trẻ nhận được đầy đủ và đa dạng các nhóm chất, vitamin và khoáng chất, đặc biệt là những dưỡng chất thiết yếu như protein, sắt, vitamin C, kẽm… có tác dụng củng cố đề kháng cho cơ thể luôn khỏe mạnh. 
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ: Cha mẹ là tấm gương tốt nhất để trẻ noi theo, vậy nên cha mẹ nên giúp trẻ hình thành thói quen vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay thường xuyên với nước rửa tay diệt khuẩn và giữ môi trường sống sạch sẽ nhằm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Tăng cường vận động: Khuyến khích trẻ tham gia vào hoạt động thể chất thường xuyên, vui chơi ngoài trời và thể dục nhẹ nhàng để củng cố hệ miễn dịch, tăng cường miễn dịch thích ứng cho cơ thể khỏe mạnh.
• Đảm bảo giấc ngủ đủ và đều đặn: Giấc ngủ đủ và đều đặn là yếu tố quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch khỏe, đề kháng vững vàng. Trẻ cần có đủ giấc ngủ để phục hồi và tái tạo sức khỏe mỗi ngày.
• Tiêm chủng đầy đủ: Đảm bảo trẻ nhận đủ các mũi tiêm chủng theo đúng lịch trình được khuyến nghị của Bộ Y tế. Việc tiêm chủng đầy đủ giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm và giúp xây dựng miễn dịch đối với các tác nhân gây bệnh.
• Bổ sung các sản phẩm tăng cường đề kháng cho trẻ: Bổ sung các sản phẩm có tác dụng tăng cường miễn dịch là việc làm được nhiều chuyên gia và mẹ thông thái chọn lựa hiện nay để bù đắp những dưỡng chất thiếu hụt từ chế độ dinh dưỡng hàng ngày cũng như góp phần củng cố miễn dịch cho trẻ - đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi khi hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. 

Nếu chưa biết lựa chọn sản phẩm nào, hãy để Nature’s Way gợi ý một số sản phẩm “best choice” trong dòng tăng đề kháng cho trẻ: 

Nature’s Way Kids Smart Lactoferrin + Colostrum – Hỗ trợ tăng cường đề kháng, miễn dịch cho bé

Nature's Way Kids Smart Immune Defence Chewables - Hỗ trợ tăng cường miễn dịch cho bé

Lời kết: 

Hy vọng với những chia sẻ trên đây của Nature’s Way đã có thể giúp cha mẹ hiểu được nguyên nhân và cách xử lý với tình trạng bé ngủ thở khò khè. Chúc cha mẹ sẽ luôn đồng hành tốt nhất cùng bé trong hành trình khôn lớn mỗi ngày. Mọi thắc mắc đừng ngại ngần liên hệ Nature’s Way để được tư vấn, giải đáp bạn nhé!